Van de meer dan 40 hofjes die Haarlem ooit telde, zijn er nog ruim 20 over. De meeste hofjes zijn te vinden in het centrum van Haarlem. Hofjes werden gebouwd vanaf de 12de eeuw, maar er zijn ook enkele recente hofjes! Doorgaans zijn hofjes onder te brengen in drie soorten: kerkelijke hofjes, stichtingshofjes en gildehofjes. Kerkelijke hofjes, voor de begijnen van de kerk, ontstonden in de 12de eeuw. Later werden door de kerkenraden ook hofjes gesticht voor armen omdat de raden zich verplicht voelden de armen aan huisvesting te helpen. Rijkere families stichtten in de 17de en 18de eeuw hofjes om hun familienaam te laten voortbestaan in de naam van een hofje. Deze hofjes werden veelal beheerd door een daartoe in het leven geroepen stichting, de stichtingshofjes. Ook door de verschillende gilden werden hofjes gesticht voor mensen die binnen het gilde werkzaam waren geweest. De armen werden gehuisvest in kleine woningen die aan een binnenhof lagen. De toegang werd meestal gevormd door een aan de straatzijde gelegen poort.

De hofjes waren bedoeld voor vrouwen, de praktijk leerde dat mannen slecht een eigen huishouden konden voeren. Daarom werden mannen veelal ondergebracht in oudemannenhuizen.